بهداشت دهان نوزادان

بهداشت دهان نوزادان از مسائلی است که گاهی دست کم گرفته می‌شود. دندان درآوردن نوزاد، مرحله مهمی از رشد و نمو است که اغلب، پس از شش ماهگی اتفاق می‌افتد.

مراقبت از دندان‌ها و رعایت بهداشت دهان نوزادان امری است که از زمان بارداری با تغذیه درست مادر و رسیدگی‌های مناسب آغاز می‌شود. این کار، پس از تولد نوزاد با مراجعه منظم به دندانپزشک و تمیز کردن لثه‌های نوزاد به وسیله والدین ادامه می‌یابد. در ابتدا، اغلب نوزادان از پاکیزه کردن لثه‌ها استقبال نخواهند کرد. با این حال، به تدریج این کار را به عنوان بخشی از روند عادی زندگی روزمره می‌پذیرند و به آن عادت می‌کنند.
دانستن
بهداشت دهان و دندان نوزاد از ۶ تا ۱۲ ماهگی

از شش تا دوازده ماهگی، زمانی است که کم کم شاهد نخستین دندان‌های کودک خود خواهید بود.

دندان درآوردن روندی است که با درد و بی‌قراری همراه است. بنابراین، در این دوران، علاوه بر رعایت بهداشت دهان نوزادان باید تلاش کنید تا تحمل درد را برای آن‌ها ساده‌تر کنید. به طور معمول، بیرون آمدن دندان نوزاد با نشانه‌های زیر همراه است:

    التهاب لثه
    زخم لثه
    آبریزش دهان
    انگشت شست خوردن
    جویدن اشیاء و وسایل
    تب پایین

مراقبت‌های پس از دندان درآوردن نوزاد یک ساله

پس از پدیدار شدن نخستین دندان‌ها، باید روند مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان نوزادان شکل دیگری به خود بگیرد. برای انجام این کار، لازم است مسواک زدن را به روندی منظم و سرگرم کننده تبدیل کنید. استفاده از مسواک‌های برقی ویژه کودکان و نوزادان، قصه‌گویی و آواز خواندن در طول مسواک زدن و ایجاد مشارکت با کودک از جمله کارهایی هستند که کودکان را به مسواک زدن ترغیب می‌کنند.  
استفاده از شیشه شیر و تأثیر آن بر پوسیدگی دندان کودکان

استفاده از شیشه شیر، نقش مهمی در ایجاد پوسیدگی دندان در کودکان دارد. شیر خشک، آب میوه و سایر نوشیدنی‌هایی که به وسیله شیشه شیر در اختیار نوزادان قرار می‌گیرند، دارای قند طبیعی هستند. مواد قندی برای مدتی طولانی به دندان نوزاد می‌چسبند. این مواد قندی، علاوه بر ایجاد اسید به رشد باکتری‌های موجود در دهان کودکان هم کمک می‌کنند. این امر سبب پوسیدگی دندان بچه‌ها می‌شود.
استفاده از پستانک و تأثیر آن بر پوسیدگی دندان نوزاد

متأسفانه، بسیاری از والدین عادت دارند پستانک کودکان را در نوشیدنی‌های قندی یا شربت فرو می‌کنند تا بچه‌ها تمایل بیش‌تری برای گرفتن آن داشته باشند. به دلایلی که پیش از این گفته شد، انجام این کار، خصوصا در هنگام خواب نوزاد بسیار زیان‌آور است و باعث ایجاد پوسیدگی در دندان‌های کودکان می‌شود.
مکیدن شست دست و تأثیر آن بر پوسیدگی دندان نوزادان

به اعتقاد کارشناسان، انگشت شست خوردن به صورت غیر فعالانه بر پوسیدگی دندان تأثیری ندارد. یعنی، این امر زمانی اهمیت پیدا می‌کند که مکیدن انگشت با حرکات و هیجان زیاد همراه باشد. موارد زیر از صدمات معمول ناشی از انگشت شست خوردن در دندان‌های شیری و دائمی کودکان به حساب می‌آیند:

    تغییر شکل فک بالا و بیرون زدن دندان‌های جلویی
    ایجاد مشکلات جدی در بسته نگه‌داشتن دهان
    ایجاد مشکلات جدی در جویدن یا گاز زدن غذا
    ایجاد مشکلات جدی در الگوی گفتاری

عواقب پوسیدگی دندان کودکان

داشتن دندان‌هایی سالم و زیبا، علاوه بر بالا بردن اعتماد به نفس کودکان در جلوگیری از مشکلاتی نظیر درد و عفونت هم موثر است. در صورت گستردگی پوسیدگی، ممکن است لازم باشد دندان کودک ترمیم یا کشیده شود. گذشته از این‌ها، عدم رعایت بهداشت دهان نوزادان، سلامت دندان و دهان در بزرگسالی را هم به خطر می‌اندازد. پوسیدگی زود هنگام دندان‌های جلویی، ممکن است در تغذیه و طرز حرف زدن بچه‌ها هم تأثیر گذار باشد.
برنامه ریزی
مراقبت‌های قبل از دندان درآوردن

بیش‌تر افراد، مراقبت درباره دندان‌های کودکان خود را به دوران پس از دندان درآوردن آن‌ها موکول می‌کنند. واقعیت این است که مراقبت از بهداشت دهان نوزادان باید خیلی زودتر و پیش از درآمدن نخستین دندان‌ها شروع شود.

در بسیاری از مقالات نوشته شده توسط دندانپزشکان به اهمیت تغذیه دوران بارداری و نقش آن در شکل گیری دندان‌های نوزاد اشاره شده است. از بدو تولد تا شش ماهگی، زمانی است که دندان نوزاد هنوز در زیر لثه قرار دارد. به طور معمول، نخستین دندان‌ها از شش ماهگی تا یک سالگی پدیدار می‌شوند. با این حال، باکتری‌ها همیشه در دهان نوزاد مشغول فعالیت هستند. برای مراقبت از بهداشت دهان نوزادان باید موارد زیر را رعایت کنید:  

    پس از هر وعده شیر یا غذای کودک، با استفاده از یک تکه پارچه نرم، لطیف، مرطوب و پاکیزه لثه‌های نوزاد را تمیز کنید.
    برای تمیز کردن لثه‌های نوزاد و ماساژ دادن آن می‌توانید از مسواک‌های انگشتی مخصوص نوزاد استفاده کنید. بهتر است این کار را بدون خمیر دندان یا با استفاده از خمیر دندان‌های بدون فلوراید انجام دهید.
    به طور منظم، لب‌های نوزاد خود را بالا یا پائین بکشید و لثه‌ها را به دقت معاینه کنید. درواقع، باید مراقب التهاب و خونریزی لثه‌های نوزاد باشید.

 
اقدامات لازم در طی مراحل دندان درآوردن نوزاد

از مجموعه این مطالب، می‌توان نتیجه گرفت، مراقبت از بهداشت دهان نوزادان کاری است که باید از بدو تولد یا حتی از دوران بارداری مورد توجه قرار بگیرد. از جمله اقدامات لازم در طی مراحل دندان درآوردن نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    برای کاهش درد و التهاب لثه، ابتدا دست‌های خود را به خوبی شستشو داده و پس از آن، لثه‌های نوزاد را به آرامی ماساژ دهید. سرد کردن لثه هم تا حد زیادی به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. برای انجام این کار، کافی است از دندانی‌های خنک کننده استفاده کنید. یادتان باشد که هرگز نباید دندانی‌ها را در فریزر قرار دهید.
    بهداشت دهان نوزادان را تا جای ممکن رعایت کنید. این امر، در جلوگیری از عوارضی نظیر تب بالا و اسهال موثر است.
    هرگز اجازه ندهید کودک پس از خوردن محتویات شیشه شیر به خواب رود. پس از هر بار استفاده، باید دهان نوزاد را تمیز کرده و از باقی ماندن مواد قندی یا چربی موجود در شیر بر روی لثه‌ها و زبان کودک جلوگیری کنید.
    هرگز پستانک کودک را به مواد قندی آغشته نکنید.
    انگشت شست خوردن، عادتی است که اغلب در اثر اضطراب به وجود می‌آید. بنابراین، با ایجاد محیطی آرام می‌توانید از این کار جلوگیری کنید.
    دو بار در روز، دهان، دندان‌های تازه درآمده، زبان و لثه‌های نوزاد را با استفاده از مسواک انگشتی مخصوص یا یک قطعه پارچه نرم و پاکیزه به خوبی تمیز کنید.
    مسواک زدن نوزادان باید بدون استفاده از خمیردندان یا با استفاده از خمیردندان بدون فلوراید انجام شود.
    به طور مرتب، لب‌های نوزاد را بالا یا پائین بکشید و سلامت لثه و دندان‌های تازه او را بررسی کنید.
    هر شش ماه یک بار، کودک خود را برای ویزیت نزد دندانپزشک ببرید.